MEB’İN PANSİYONLARININ %30’U BOŞ
Ülkemizde eğitim öğretim hakkı Anayasanın 42 maddesinde güvence altına alınmıştır. 42. Maddenin 8. Fıkrasında “Devlet, maddî imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır.” denilmektedir. Yani maddi imkanlardan yoksun olan öğrencilerin öğrenimlerini sürdürmeleri için devlet tarafından burs-parasız yatılılık gibi başka yollara yardım yapmak zorundadır.
Buna bağlı olarak 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanunun V. Fırsat ve İmkan Eşitliği alt başlığında düzenlenen 8. Maddesi şu şekildedir: Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkan eşitliği sağlanır. Maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli yardımlar yapılır. Yine parasız yatılılık ve burs kredi ve başka yollarla gerekli yardımın yapılması belirtilmektedir.
Yine Ülkemizde pansiyon ve yurt açılması Özel Öğrenci Yurtları Yönetmeliği ile belirlenmiştir. Bu yönetmelik 2004 yılında Bakanlar Kurulu kararı ile yayınlanmıştır.
Yönetmeliğin 5. Maddesi şu şekildedir: “Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek kişiler ile özel hukuk tüzel kişileri, bu yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olmak kaydıyla ortaöğrenim veya yükseköğrenim öğrencileri için yurt açabilir.” Özel kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri ancak ortaöğrenim veya yükseköğrenim öğrencileri için yurt açabilecekleri yönetmelikle belirlemiştir. Yani 14 yaşın üstünde olan öğrenciler için yurt açılabileceği yönetmelikle sınırlandırılmıştır.
Yine Özel öğrenci Yurtları Yönetmeliğinin 26. Maddesi ile yurt personelinin nitelikleri belirtilmiştir. 27. Maddesinde ise yurtta görevlendirilmenin nasıl yapılacağı belirtilmiştir. Bu yönetmeliğin önemli tarafı ise yönetmelik hükümlerinin Bakanlar Kurulunca yürütülmesidir.
Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2015-2016 Öğretim Dairesine Göre Pansiyon Sayısı, Kapasitesi, Kalan Öğrenci Sayısı aşağıda verilmiştir. MEB’e bağlı ilkokul, ortaokul, ortaöğretim okulu (resmi okul) sayısı 50548’dır. Bu okulların 2591’inde pansiyon bulunmaktadır. Pansiyonu olan okullar “pansiyonlu okullar” olarak adlandırılmaktadır. Devlet okulların %5’i pansiyonlu okullardır. Yine devlet okullarında (ilkokul, ortaokul, ortaöğretim dahil) 13522903 öğrenci öğrenim görmektedir. Bu öğrencilerin 336611’i pansiyonlardan yararlanmaktadır. Öğrencilerimizin %2,48’i pansiyonlardan yararlanmaktadır. 2591 pansiyonlu okulun 483941 kapasitesi var iken bu kapasitenin ancak % 70’i kullanılmaktadır.
Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2015-2016’da da görüldüğü gibi pansiyonlu okulların öğrenci kapasitesi 484 bindir ve bu pansiyonlardan yararlanan öğrenci sayısı ise 337 bindir. Görüldüğü gibi 147 bin öğrencilik yer boş durmaktadır. Bu nedenle 147 bin öğrenci pansiyonlardan yararlanamadığı için başka yerlere gitmektedirler. Bir başka deyişle tam anlamıyla kontrol edilemeyen yerlere gitmek zorunda bırakılmaktadır.
Öğretim Dairesine Göre Pansiyon Sayısı, Kapasitesi, Kalan Öğrenci Sayısı (2015-2016)
| Öğretim Dairesi | Pansiyonlu Okul Sayısı | Pansiyonların Kapasitesi | Erkek | Kız | Toplam | Doluluk Oranı (%) |
| Temel Eğitim Genel Müdürlüğü | 343 | 106 405 | 32 603 | 27 870 | 60 473 | 56,83 |
| Ortaöğretim Genel Müdürlüğü | 932 | 176 875 | 64 177 | 75 660 | 139 837 | 79, |
| Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü | 703 | 112 878 | 39 214 | 41 520 | 80 734 | 71,52 |
| Din Öğretimi Genel Müdürlüğü | 532 | 81 410 | 39 960 | 13028 | 52 988 | 65 |
| Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü. | 81 | 6 373 | 1 659 | 920 | 2 579 | 40,46 |
| Genel Toplam | 2 591 | 483 941 | 177 613 | 158 998 | 336 611 | 69,55 |
Pansiyonlu okullardan yararlanan öğrencilerin yıllara göre sayılarına baktığımızda ilginç bir durumla karşılaşıyoruz. 2010-2011 eğitim öğretim yılında pansiyonlu okullardan 339.790 öğrenci yararlanmıştır, 2011-2012 eğitim öğretim yılında pansiyonlu okullardan 338.335 öğrenci yararlanmıştır, 2012-2013 eğitim öğretim yılında pansiyonlu okullardan 342.408 öğrenci yararlanmıştır, 2013-2014 eğitim öğretim yılında pansiyonlu okullardan 319.725 öğrenci yararlanmıştır, 2014-2015 eğitim öğretim yılında pansiyonlu okullardan 331.886 öğrenci yararlanmıştır, 2015-2016 eğitim öğretim yılında pansiyonlu okullardan 336.611 öğrenci yararlanmıştır. Yani son beş yıl içinde pansiyonlu okullardan yararlanan öğrenci sayısının 320 bin ile 340 bin arasında olduğu görülmektedir.
Öğrenciler, MEB’in pansiyonlarından yararlanmak için ya her yıl yapılan Parasız Yatılılık ve Bursluluk Sınavı’na girip kazanmak ya da pansiyonun ücretini yatırmak zorundadır. Bu yüzden; sınava girmeyi unutan, sınavı kazanamayan, böyle bir sınav olduğundan dahi haberi olmayan çocuklarımız ya okullarını bırakmakta ya da vakıf ve derneklerin tuzaklarına düşmektedirler.
TÖS’ÜN KONUYA İLİŞKİN GÖRÜŞ VE ÖNERİLERİ
Millî Eğitim İstatistikleri Örgün Eğitim 2015-2016 verilerine göre 335 bin öğrenci, yani öğrencilerimizin %2,48’i pansiyonlardan yararlanmaktadır. Okul türüne bakılmaksızın en az 1 milyon öğrenci pansiyonlardan yararlanmalıdır. Bu da tüm öğrenim gören öğrencilerin % 8’ine tekabül etmektedir. Bakanlık buna göre illerde pansiyonlu okul açmalıdır.
Öncelikle yatılılık sınavı kaldırılmalı, yatılı okumak isteyen her öğrencinin pansiyonlardan yararlanması sağlanmalıdır. Bununla ilgili MEB kamu spotu yayımlamalıdır. Yani kitleyi bilgilendirmek için kitle iletişim araçlarını kullanmalıdır.
Pansiyonlu okullarda o okulun öğrencisi dışındaki öğrencilerin de kalabilmelerinin önü açılmalıdır. Böylece pansiyonun kapasitesinden en azami şekilde yararlanılmış olacaktır.
Ayrıca MEB, kaçak yurtların önüne geçmeli, denetlenmeyen yurtların açılmasına izin vermemelidir. Ya da bu konuda gerekli denetim mekanizmasını en iyi şekilde oluşturmalıdır.
TÖS olarak MEB’i bu konuda hassas davranmaya, çocuklarımızın geleceğe güvenle ve emin ellerde ilerlemesi için en azından eldeki olanakları seferber etmesi konusunda göreve çağırıyoruz.
Konunun takipçisi olacağımızı kamuoyuna saygıyla bildiririz.
Dikmen ONAT
TÖS Genel Başkanı